به گزارش خبرنگار انجمن صنفی شزکت های صنعت آب وفاضلاب به نقل ازفارس  در 23 آذر‌ سال 1368 که نهال نوپای قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا در دشت انقلاب کاشته شد، کمتر کسی گمان می کرد که این نهال، روزی به درختی تنومند تبدیل خواهد شد که نه تنها در برابر تندبادهای شرقی و غربی خواهد ایستاد بلکه جای جای میهن اسلامی نیز از ثمرات آن منتفع می‌شود.

تعهد و همت بالای نیروهای انقلابی در این نهاد مقدس موجب شد تا مسیر پیشرفتی را که  شرکت‌ها‌،کارتل‌ها و تراست‌های بزرگ در نیم قرن و حتی یک قرن طی کردند تا به فناوری اجرای  ابرپروژه‌ها دست یابند، قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء (ص) در کمتر از دو دهه طی کند و امروز این قرارگاه با روحیه انقلابی و مدیریت جهادی با بیش از سه دهه فعالیت در عرصه آبادانی و سازندگی ایران‌، توانسته است با اجرای هزاران پروژه بزرگ و اثربخش در گرایش‌های راه و راه‌آهن، تونل و سازه‌های زیرزمینی، سد و بند انحراف، کانال و شبکه‌های آبیاری و زهکشی، معدن و صنایع معدنی، نفت، گاز و پتروشیمی، بنادر و  سازه‌های دریایی، ابنیه و  پل‌سازی، خطوط انتقال نفت، گاز و آب، نیروگاه، ارتباطات و فناوری اطلاعات و نیز گرایش خدمات مشاوره مهندسی، دستاوردهای فراوانی را به ارمغان آورد و به یک مرکز امیدآفرین و عزت بخش برای نظام تبدیل شود.

در آستانه سالروز تأسیس قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا (ص) و در راستای بررسی بخشی از دستاوردهای قرارگاه‌ خاتم‌ به سراغ محمد رستمی، «مدیرعامل هلدینگ تخصصی نیرو» به عنوان زیرمجموعه ‌قرارگاه خاتم رفتیم تا از مهمترین اقدامات این مجموعه تخصصی‌ در حوزه سد و بند انحراف، کانال و شبکه‌های آبیاری و زهکشی مطلع شویم.

در ادامه مصاحبه فارس با مدیرعامل هلدینگ تخصصی نیرو را می‌خوانید.

* پایین بودن سرانه منابع آب تجدیدشونده در کشور/3 دلیل برای طرح‌ مسأله‌ بحران آب

فارس: شاید امروز کمتر کسی باشد که در ایران زندگی کند و از کمبود منابع آب در کشور آگاه نباشد، نه تنها ایران بلکه کل منطقه غرب آسیا در حال حاضر با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند و شاید به جرأت بتوان گفت که با توسعه جمعیت و صنایع در کل دنیا، تا چند سال آینده، معضل کمبود آب تجدیدشونده به مشکلی جهانی تبدیل خواهد شد؛ جناب‌ رستمی لطفاً در خصوص لزوم ورود قرارگاه به حوزه آب و سدسازی در کشور برای مخاطبان ما توضیحاتی ارائه دهید.

ر‌ستمی: امروز کمبود آب، توجه همه جوامع بشری را به خود جلب کرده است‌ تا جایی که کمبود این منبع راهبردی می‌تواند علاوه بر ایجاد مشکلات اجتماعی، در برخی موارد امنیت ملی کشورها را نیز دستخوش تهدید ‌کند.

در تقسیمات اقلیمی، حدود 85 درصد کشور ایران در منطقه فراخشک، نیمه‌خشک و بیابانی قرار دارد، همچنین متوسط بارش سالانه درازمدت (50 ساله) در کشور در حدود 250 میلی‌متر است که این رقم در حدود یک‌سوم بارش متوسط سالانه جهانی است، این دو عامل به علاوه پایین بودن سرانه منابع آب تجدیدشونده در کشور موجب شده است تا ایران در فهرست کشورهایی قرار گیرد که در آستانه ورود به بحران آب هستند.

نظر به این شرایط و نیز با مطرح شدن موضوع «توسعه پایدار» در کشور، توجه جدی به مقوله مدیریت آب، مورد عنایت دلسوزان نظام قرار گرفت و نگاه سنتی به منابع آب کشور، جای خود را به دیدگاه‌های راهبردی به منابع آب و مدیریت یکپارچه منابع آب داد، قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) نیز با درک اهمیت عرصه آب و با توجه به بند 40 سیاست‌های کلی نظام و نیز سیاست‌های اقتصاد مقاومتی مبنی بر توجه به ارزش اقتصادی، امنیتی، سیاسی و زیست محیطی آب در استحصال، عرضه‌، نگهداری و مصرف آن، عنایت ویژه‌ای به این عرصه داشت و در چهار حوزه اصلی سدسازی، کانال‌ها و شبکه های آبیاری و زهکشی، خطوط انتقال آب، تونل انتقال آب، احداث آب شیرین کن‌ها و بازچرخانی آب با احداث تصفیه خانه‌ها به این مهم پرداخت. 

* ذخیره‌سازی کل سدهای کشور‌ 49 میلیارد مترمکعب؛ سهم پروژه‌های قرارگاه 25 میلیارد مترمکعب

فارس: امروز قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء (ص) به یک پیمانکار شناخته شده در حوزه سدسازی تبدیل شده است، ‌در این زمینه چه تعداد سد در کارنامه کاری قرارگاه خاتم وجود دارد؟

رستمی: قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء‌ به عنوان یکی از پیمانکاران وزارت نیرو‌، در حوزه سدسازی کارنامه پرافتخاری از خود برجای گذاشته و توانسته به یکی از سدسازان بزرگ منطقه تبدیل شود و کشور را در این حوزه خودکفا سازد. ساخت 62 سدِ خاتمه یافته و در دست اجرا، با حجمی بالغ بر 25 میلیارد مترمکعب ذخیره آب، حکایت از موفقیت قرارگاه در این حوزه دارد. اهمیت این احجام هنگامی مشخص می‌شود که بدانیم ذخیره‌سازی کل سدهای کشور حجمی بالغ بر 49 میلیارد مترمکعب است که از این مقدار در حدود 25 میلیارد مترمکعب یعنی 50 درصد کل حجم مخازن توسط قرارگاه احداث شده و یا در دست ساخت است.

فارس: در این‌باره چه پروژه‌‌هایی را می‌توان نام برد؟

رستمی: از مهم ترین پروژه‌های سدسازی خاتمه یافته و در دست اجرای قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء (ص) می توان به‌ «سد عظیم کرخه به ظرفیت مخزن 7.3 میلیارد متر مکعب»، «‌سد و نیروگاه گتوند به ظرفیت مخزن 4.5 میلیارد متر مکعب»، «‌سد و نیروگاه رودبار لرستان»، «سد هایقر»، «سد مخزنی بافت»، «سد مخزنی دریک»، «سد مخزنی آغ چای» و «سد مخزنی نرماب» اشاره کرد.

سد کرخه

همچنین سد مشمپا، سد ایوشان، سد صفا، سد سبلان، سد حسنلو، سد زابل، سد زولا‌، سد سهند و سد سیرجان شامل این پروژه‌ها است.

سد آغچای

* رضایت مردم و عدالت‌ از شروط قرارگاه خاتم برای پذیرش طرح‌های انتقال آب‌

فارس: در زمینه اجرای طرح های انتقال آب بین حوضه ای و مشکلاتی بین استانی که در شرایط کنونی در کشور وجود دارد، قرارگاه چه نقشی دارد؟

رستمی: باتوجه به عدم توازن بارش‌ها در اقلیم کشور‌، انتقال بین حوضه‌ای آب یکی از راهکارهای ایجاد این توازن است که از سوی وزارت نیرو دنبال می شود و در این راستا برخی طرح های انتقال آب بین حوضه ای در کشور اجرا شده و در حال بهره‌برداری است؛ مطابق ماده 21 قانون توزیع عادلانه آب، تخصیص و اجازه بهره‌برداری از منابع عمومی آب در کشور به عهده وزارت نیرو است و همه طرح‌های انتقال آب بین حوضه ای علاوه بر اخذ مجوزهای ارزیابی زیست محیطی و تخصیص آب، ملزم به اخذ مجوز شورای عالی آب کشور شده‌اند، قرارگاه نیز پیمانکار دولت و وزارت نیرو است و تا طی شدن همه این مراحل و در رأس آن رفع مشکلات اجتماعی و رعایت حقوق ذی نفعان، هیچ اقدامی انجام نخواهد شد، انجام طرح های انتقال آب بین حوضه ای نیازمند طرح جامعی است که ملاحظات متعددی نظیر شرایط زیست محیطی، اجتماعی، رعایت عدالت در مبدأ و مقصد و غیره را می طلبد و وزارت نیرو متولی آن است.

در خصوص طرح های انتقال آب از حوضه زاینده رود و کارون بزرگ که استان‌های خوزستان، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، اصفهان، کرمان و یزد را تحت تأثیر قرار می دهد وزارت نیرو مطالعات جامع و کاملی انجام داده و در چندین مرحله آن را به‌روزرسانی کرده است.

قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء (ص) بنا بر رسالت مردم‌داری خود این اطمینان را به مردم شریف استان‌های مورد نظر می‌دهد که اجرای طرح‌های انتقال آب بین حوضه ای که به عهده این نهاد گذاشته می‌شود در شرایطی عملیاتی می‌شود که مجوزهای لازم زیست محیطی، اجتماعی و تخصیصی آن توسط مجموعه‌های ذی‌ربط صادر شده‌ و تبعات آن به حداقل رسیده باشد، در واقع اگر مردم هر استانی نسبت به طرح‌های انتقال آب آن استان رضایت نداشته باشند، قرارگاه از قبول پروژه امتناع می‌کند.

* مهار سیلاب‌ها توسط سدها در سیل فروردین 98 ‌

فارس: اجرای این سدهای عظیم در سراسر کشور به جز بحث مهار سیلاب‌های نابهنگام، چه اهمیت و دستاورد دیگری دارند؟

رستمی: ما در سیلاب ویرانگر فروردین 98 شاهد بودیم که وجود سدهای کرخه، گتوند و دیگر سدهای کشور توانست حجم بالایی از سیلاب‌ها را مهار کند به گونه ای که به عقیده کارشناسان، اگر این سدها در کشور وجود نداشت، حجم ویرانی‌ها و خسارات مالی و جانی به چندین برابر وضع موجود می رسید.

علاوه بر این، وجود این سدها توانسته در زمینه رونق کشاورزی در کشور و افزایش ظرفیت زیر کشت، کمک شایانی به کشاورزان کند. همچنین اشتغال زایی و کاهش میزان بیکاری و جلوگیری از مهاجرت به کلان شهرها و امکان مهاجرت معکوس به منطقه با توجه به فراهم شدن بسترهای مناسب از دیگر دستاوردهای وجود این سدهاست. امکان احداث صنایع تبدیلی، بهبود شرایط زیست محیطی‌، آبرسانی به منظور مصارف خانگی، کشاورزی و صنعتی و در نهایت ایجاد امنیت پایدار در کشور از دستاوردهای اجرای پروژه های این حوزه است.‌

فارس: قرارگاه در زمینه احداث کانال‌ها و شبکه‌های آبیاری چه اقداماتی انجام داده است؟

رستمی: توسعه شبکه آبیاری و زهکشی و همچنین احداث کانال، فعالیتی در جهت رونق کشاورزی و گامی در راستای خودکفایی در این عرصه است، قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) با اجرای ده‌ها پروژه بزرگ و عظیم کانال و شبکه آبیاری و زهکشی به وسعت بیش از 1000 کیلومتر توانایی‌های خود را در این زمینه به منصه ظهور گذاشته است؛ شبکه آبیاری و زهکشی دشت قره ضیاءالدین، اجرای کانال اصلی انتقال آب سد گاران به مریوان‌، شبکه آبیاری و زهکشی دویرج و بازسازی سد انحرافی، شبکه‌های آبیاری و زهکشی استان‌های کرمانشاه و ایلام و کانال انتقال آب چالوس از جمله پروژه های قرارگاه در این زمینه است. 

اجرای پروژه بزرگ زهکشی 80 هزار هکتار از اراضی استان گلستان (حوضه گرگان رود و قره سو) از مهمترین پروژه‌های در دست اجرای قرارگاه است، اجرای سامانه زهکشی در این اراضی که با همکاری وزارت جهاد کشاورزی انجام می شود علاوه بر کاهش سطح ماندابی و شوری اراضی، زمینه تفکیک، ذخیره سازی و بهره برداری حدود 25 میلیون مترمکعب از آب باران این منطقه را فراهم می‌کند و این در حالی است که قبلاً این میزان از آب باران، از طریق نفوذ به آب های زیرزمینی از دسترس خارج می شد.

*‌ اجرای بیش از 6400 کیلومتر خط انتقال آب را در 15 استان کشور

فارس: با توجه به مشکل کمبود آب در سطح کشور و اهمیت خطوط انتقال آب، قرارگاه در این زمینه چه اقداماتی انجام داده است؟ 

رستمی: قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) با بیش از 30 سال فعالیت در عرصة سازندگی کشور، طراحی و اجرای بیش از 6400 کیلومتر خط انتقال آب را در 15 استان کشور طبق استانداردهای فنی به اتمام رسانده است.

از مهم‌ترین پروژه‌های خاتمه یافته و در دست اجرای قرارگاه در این حوزه شامل‌ خط انتقال آبرسانی غدیر (24 شهر و 5 روستای استان خوزستان) به طول 891 کیلومتر، خط انتقال آب یـزد به طول 455 کیلومتر، خط انتقال آب زابل به زاهدان به طول 192 کیلومتر‌، خط انتقال آب شهر مقدس قم به طول 200 کیلومتر‌، خط انتقال آب تبریز به طول 360 کیلومتر، خط انتقال آب خرم آباد به طول 22 کیلومتر‌ و خط انتقال آب کرمان به طول 52 کیلومتر است.

همچنین ‌خطوط انتقال آب از سد تالوار تا شهر همدان، خطوط انتقال آب از سد گاوشان به شهر کرمانشاه، خط انتقال آب شیراز از سد درودزن‌، خط انتقال آب از سد کوثر به شهرهای حاشیه خلیج فارس و خط انتقال آب زاینده رود به کاشان از‌ مهم‌ترین پروژه‌های خاتمه یافته و در دست اجرای قرارگاه حاتم در حوزه انتقال آب است.

* تأمین آب منطقه غیزانیه زودتر از برنامه زمان‌بندی اجرا شد‌

فارس: در زمینه تأمین آب منطقه غیزانیه استان خوزستان هم که در حال تبدیل به یک تهدید ملی بو،د قرارگاه وارد شد و مشکل را رفع کرد، لطفا در این خصوص هم توضیح دهید؟

رستمی: بله، آبرسانی به بخش غیزانیه از آرزوهای دیرینه مردم این منطقه بود اما طی چندین سال به دلایل مختلف معطل مانده بود، قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء پس از درخواست مسئولان اجرایی و مردم برای واگذاری این پروژه به سپاه، وارد عمل شد و به سرعت زیرساخت‌ها و تمهیدات مربوط به طراحی و تکمیل پروژه انتقال آب به غیزانیه را فراهم کرد.

همت و برنامه ریزی همکاران‌ در هلدینگ نیرو و موسسه اروندان قرارگاه به گونه‌ای بود که با وجود اینکه تصور می شد اجرای این پروژه، به علت وضعیت آب و هوای بسیار گرم و شرایط محیطی سخت، 2 ماه به طول بیانجامد اما در مدت زمانی بسیار کمتر از موعد پیش بینی شده، تکمیل شد و هزاران نفر از جمعیت روستایی مناطق محروم خوزستان به آب شرب مناسب دسترسی پیدا کردند.

برنامه ریزی اصلی قرارگاه سازندگی سپاه، اجرای طرح های بزرگ و پروژه‌هایی است که سایر پیمانکاران به دلایل فنی یا مالی امکان بر عهده گرفتن آن را نداشته باشند، اما در کنار چنین اقدامات ملی، در هر منطقه و موقعیتی که مسئولان دولتی نیازمند همکاری و ورود سپاه به منظور حل مشکلات مردم باشند، آماده خدمت رسانی و تأمین نیازهای مناطق محروم هستیم، قرارگاه سازندگی سپاه، آبرسانی را یک امر مقدس می‌داند چراکه سقائی ریشه در فرهنگ اسلامی و عاشورایی پاسداران انقلاب دارد و همه فرزندان ایران اسلامی در سپاه، به آن افتخار می کنند.

* احداث 450 کیلومتر تونل طویل انتقال آب در کشور توسط قرارگاه خاتم

فارس: آیا قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء (ص) در زمینه تونل‌های انتقال آب هم پروژه‌هایی اجرا کرده است؟ 

رستمی: ‌بله، وجود اختلاف سطح در نقاط مختلف کشور، نیاز فراوان و گسترده به ساخت تونل در تمام بخش‌ها از جمله راه، راه‌آهن و خطوط انتقال آب را غیراجتناب کرده است، قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء (ص) با استفاده از تجارب ارزشمند کسب شده در دوران دفاع مقدس، از ابتدای فعالیت خود در زمینه احداث تونل، حضور مؤثر و چشم گیری داشته است و با توجه به اجرای ده‌ها تونل با کاربری های خاص در مقاطع و اشکال بزرگ و پیچیده و فنی، در حال حاضر به عنوان یکی از پیمانکاران بزرگ و منحصربه فرد در رشته تونل محسوب می‌شود‌.

در حوزه تونل‌های بلند انتقال آب قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء تاکنون 450 کیلومتر تونل طویل انتقال آب طراحی و اجرا کرده است که از مهمترین آنها می‌توان به‌ تونل انتقال آب از سد صفارود به کرمان به طول 38 کیلومتر اشاره کرد که‌ در دست اجرا است؛ ‌تونل انتقال آب سد دز به طول 9.2 کیلومتر از دیگر پروژه‌‌ها در این حوزه است، رکورد 38 متر حفاری مکانیزه در یک شیفت کاری 12 ساعته در این پروژه ثبت شده است، همچنین طراحی و اجرای کامل دمونتاژ دستگاه حفار برای اولین بار به صورت معکوس از داخل تونل در 135 روز در این پروژه اجرا شده است‌.

‌طراحی و احداث تونل نوسود به طول 49 کیلومتر که رکورد حفاری و سگمنت‌گذاری‌‌ 1078 متر در ماه با روش حفاری مکانیزه در این پروژه ثبت شده است و طویل ترین تونل انتقال آب در غرب آسیا است نیز از دیگر پروژه‌‌ها در این حوزه است، تونل انتقال آب از سد امیرکبیر به طول 30 کیلومتر به تصفیه خانه شماره 6 غرب تهران هم دیگر پروژه‌ای است که ‌رکورد 65 متر حفاری و سگمنت‌گذاری در روز با روش حفاری مکانیزه در این پروژه به ثبت رسیده است‌.

‌طراحی و اجرای قطعه 3، 2 و 4 تونل انتقال آب قمرود به طول 24.5 کیلومتر، قطعه 5 تونل آب قمرود به طول 9 کیلومتر و تونل انتقال آب کانی سیب که تونل اصلی به طول 35.7 کیلومتر و تونل فرعی آن با قطر‌ 6.2 متر به طول تقریبی 1.3 کیلومتر‌ اجرا شد از دیگر پروژه‌ها است همچنین ‌تونل انتقال آب لار- لواسانک به تصفیه خانه شرق تهران به طول 7.5 کیلومتر و تونل انتقال آب بازی دراز از دیگر پروژه‌ها است.

* بکارگیری توان پیمانکاران خُرد‌ با هدف هم افزایی، حمایت و توانمندسازی‌

فارس: ‌هلدینگ نیرو در قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء (ص) با چه تعداد از پیمانکاران این حوزه مشارکت و ارتباط دارد و تعامل قرارگاه با این پیمانکاران چگونه است؟

رستمی: سیاست کلی قرارگاه مشارکت و همکاری با پیمانکاران خُرد و استفاده از توان آنها در حوزه‌های مختلف با هدف هم افزایی، حمایت و توانمندسازی آنهاست، در حال حاضر هلدینگ نیرو با حدود 400 پیمانکار اجرایی در سطح پروژه‌های خود همکاری دارد، ارائه خدمات به پیمانکاران منطبق با منابع موجود، آموزش در زمینه حوزه ایمنی و اقدامات تأمینی به آنها، پشتیبانی سخت‌افزاری از پیمانکاران و پرداخت حقوق و دستمزد پرسنل پیمانکاران همزمان و هم راستا با پرسنل سازمانی از جمله خدماتی است که در راستای ایجاد تعامل با این پیمانکاران از سوی هلدینگ صورت می پذیرد‌.

از مهمترین این پیمانکاران می توان به شرکت‌های سراج ابزار، لوله سازی اهواز، کیان پرشیا، میرآب ،لوله سازی ماهشهر، مکانیک آب، شرکت آب و خاک شهرآب گستر، شرکت صلب سازه، شرکت تولید لوله و پوشش سلفچگان، لوله سازی سدید و شرکت سورنا تدبیر اشاره کرد.

   انتهای پیام/