اخبار

ستاره غیر فعالستاره غیر فعالستاره غیر فعالستاره غیر فعالستاره غیر فعال

به گزارش خبرنگار انجمن صنفی شزکت های صنعت آب وفاضلاب به نقل از فارس، بحران آب در سراسر کشور یکی از پرتکرارترین مواردی است که زمینه نارضایتی مردم و به خصوص کشاورزان را به وجود آورده است. پس از شدت گرفتن مسئله آب در حوضه آبریز کرخه استان خوزستان، هفته گذشته مردم 2 استان اصفهان و چهارمحال بختیاری در واکنش به مشکلات گسترده ناشی از کمبود آب دست به اعتراضات مسالمت‌آمیز زدند و درخواست خود را در قالب برگزاری تجمع عنوان کردند.

کمبود آب مسئله‌ای است که در سال‌های اخیر زمینه بروز مشکلات فراوانی را به وجود آورده است. در شرایطی که آب را مایه حیات تلقی کنیم و منکر پیوند ناگسستنی این ماده با زندگی مردم نشویم، مشکل آب به معنای تهدید جدی حیات است و این نگرش می‌تواند به خوبی  اهمیت ابعاد تاثیرگذار این موضوع را مشخص نماید.

بر اساس اظهارات کارشناسان، مدیریت نامناسب منابع آب، اظهارات غیرمسئولانه مقامات عالی در دولت‌های گذشته و خشکسالی، 3 ضلع مثلث شوم مشکلات آبی حوضه آبریز زاینده رود به حساب می‌آید. در این شرایط متاسفانه بخشی از فضای کشور بدون توجه دقیق به جزئیات مسئله زاینده رود، تنها با اتکا به عوامل غیر کارشناسی نسبت به ارائه راهکارهای غیر اصولی و غیر علمی می‌پردازند.

در این شرایط آگاهی دقیق از ابعاد مسئله کمبود آب در حوضه آبریز زاینده رود می‌تواند به خوبی میزان عمق مشکلات گسترده آبی را مهیا کرده و به دنبال آن شرایط را برای تصمیم‌گیری درست مبتنی بر فعالیت‌های کارشناسی و به دور از حواشی ایجاد کند.

*حال و روز بد بارش حوضه آبریز زاینده رود در سال آبی گذشته

بررسی دقیق مشکلات حوضه آبریز زاینده رود باید از بررسی میزان بارش‌ها در طول سال‌گذشته و مقایسه با شرایط کنونی آغاز شود. بر این اساس به استناد آمار بارش منتشر شده از سوی وزارت نیرو، در سال آبی که از مهمرماه سال 1399 آغاز شد، میزان حجم بارندگی در حوضه آبریز زاینده رود معادل 142.4 میلیمتر برآورد می‌شود. این در حالیست که متوسط بلند مدت بارش در این حوضه 242 میلیمتر محاسبه شده است.

به عبارت دیگر در سال گذشته، در حوضه آبریز زاینده رود 35 درصد کمتر از متوسط بلند مدت باران باریده است. همچنین میزان بارش در این سال نسبت به سال گذشته نیز با کاهش 36 درصدی مواجه شده است.

نکته قابل توجه در بررسی آمار بارندگی 52 سال اخیر حوضه آبریز زاینده رود بیانگر آن است که بیشتر بارش در یک سال با ثبت آمار 379.7 میلیمتر مربوط به سال 1354 است و کمترین میزان بارش در این حوضه نیز در سال 1386 با ثبت بارش 112.4 میلیمتر به ثبت رسیده است.

علاوه بر این بارندگی اگر میزان بارندگی در سال 1386 را کنار بگذاریم، بارش ثبت شده در در سال 1399 کمترین میزان بارش در طول 52 سال گذشته است.

برفی در حوضه آبریز زاینده رود وجود ندارد

میزان بارندگی ثبت شده در حوضه آبریز زاینده رود به تنهایی نمی‌تواند، ابعاد مشکلات گسترده در حوضه آبریز زاینده رود را توجیه کند. بر این اساس آگاهی از شدت و نوع بارش مورد نیاز است تا بتوان تحلیل درستی از تغییرات آورد آبی این حوضه آبریز ارائه داد.

در همین راستا، بر اساس آمار دمای ثبت شده در منطقه بالادست حوضه آبریز زاینده رود واقع در بخش کوهرنگ، روند افزایش دما در طول 35 سال گذشته به ثبت رسیده است. بر این اساس در طول 35 سال گذشته به طور متوسط هر دوسال افزایش 0.12 درجه‌ای دما در این منطقه اتفاق افتاده است.

به استناد آخرین آمار ثبت شده در منطقه کوهرنگ دمای هوا در سال 1400 برابر 11.3 درجه سانتی‌گراد اندازه‌گیری شده است در حالی که دمای هوا در سال 1366 در این منطقه 9.3 درجه بوده است.

کمترین میزان دمای به ثبت رسیده در بالادست زاینده رود 7.4 درجه در سال 1371 بوده است و بیشترین دما نیز 11.7 درجه در سال 1397 ثبت شده است. در این راستا اگر آمار مرتبط با سال 1397 را در نظر نگیریم، سل 1400 گرمترین سال بالادست زاینده رود در طول 35 سال گذشته بوده است.

به گزارش انجمن صنفی شرکت های صنعت آب و فاضلاب بررسی دمای منطقه بالادست از آن جهت اهمیت دارد که افزایش دما زمینه کاهش بارندگی به شکل برف راه فراهم می‌کند. به عبارت دیگر افزایش روند کلی دما سبب می‌شود تا ذخایر برف ماندگاری چندانی نداشته باشند.

بر این مبنا در حوضه آبریز زاینده رود میزان سطح پوشش برف عملا ناچیز و حداکثر معادل 46 کیلومتر مربع طی سال‌های اخیر به ثبت رسیده است.

بر اساس آمار میزان سطح پوشش برق حوضه آبریز زاینده رود متناظر با روز 2 فوریه در 6 سال گذشته بیانگر کاهش میزان سطح تحت پوشش برق در این منطقه است. در این راستا در تاریخ 2 فوریه سال 2021 میزان سطح تحت پوشش برف در این منطقه معادل صفر برآورده شده است.

به عبارت دیگر، روند افزایش تدریجی دما در بالادست زاینده رود سبب شده تا شاهد تغییر نوع بارش از برف به باران باشیم. این یعنی علاوه بر کاهش حجم بارندگی در طی سال‌های اخیر، شدت بارش در قالب میزان آورد آبی در واحد زمان افزایش یافته است. معنای دیگر این اتفاق آن است که در کنار بارندگی، بارش‌ها در حوضه آبریز زاینده رود به شکل سیل با جریان‌های بالا وارد مناطق پایین دست زاینده رود می‌شوند و بازه زمانی ایجاد پدیدهای خشکسالی و سیل نیز کوتاه خواهد شد و اصطلاح شاهد شرایط حدی در حوضه آبریز هستیم.

در چنین شرایط مدیریت منابع آبی باید متناسب با شرایط حدی شکل بگیرد. مسئله‌ای که در حال حاضر هیچ جایگاهی در نظام مدیریت منابع آب کشور ندارد و همین مسئله زمینه تشدید بحران در حوزه آبریز زاینده رود را به وجود آورده است.

صفر تا صد آمار ورودی و خروجی سد زاینده رود

شرایط دقیق بارش در قالب آمار میزان بارندگی و نوع آن، می‌تواند زمینه ترسیم وضعیت کلی بحران آب زاینده رود را مهیا کند. علاوه بر این آمار بررسی دقیق ایستگاه‌های سازه‌ای  واقع در حوضه آبریز مذکور دیدگاه مرتبط با مشکلات حوضه آبریز را دقیق‌تر از قبل خواهد کرد.

بر این اساس، میزان ورودی آب به سد زاینده رود در دوره 10 سال گذشته می‌تواند به 3 بخش تقسیم شود. در بازه زمانی اول از سال 1391 تا سال 1394 شاهد افزایش ورودی سد از 884 میلیون متر مکعب به 1429 میلیون متر مکعب بوده ایم.

این روند در سال 1395 تا سال 1397 سیر کاهشی داشته و از 1131 میلیون متر مکعب به 547 میلیون متر مکعب رسیده است.

در بازه زمانی سوم از سال 1398 تا سال 1400 ابتدا شاهد افزایش قابل توجه ورودی به میزان 1955 میلیون متر مکعب بودیم، اما در انتهای این دوره میزان ورودی سد زاینده رود به 747 میلیون متر مکعب رسیده و یکی از کم‌ترین آمار ورودی در طول 10 سال گذشته را رقم زده است.

روند برداشت از سد زاینده رود نیز مشابه میزان آب ورودی می‌تواند به 3 بخش تقسیم شود. بر این اساس در هر 3 بخش آمار کاهش آب خروجی به ثبت رسیده است.

در این راستا از سال 1391 تا سال 1393 آب ورودی به سد زاینده رود کاهش یافته است و از 1137 میلیون متر مکعب به 754 میلیون متر مکعب رسیده است.

در بخش دوم از سال 1394 تا سال 1397 همچنان روند کاهشی این بار با شدت بیشتری اتفاق افتاده است و این آمار از 1423 میلیون متر مکعب به 581 میلیون متر مکعب رسیده است .

این آمار کاهش در بخش سوم از سال 1398 تا سال 1400 نیز تداوم یافته و در سال آبی 1399 و 1400 تنها 717 میلیون متر مکعب آب از سد زاینده رود خارج شده است.

مدیریت غلط چگونه بحران آب زاینده رود را تشدید کرد؟

با توجه به آمار ورودی و خروجی آب سد زاینده رود محاسبه درصد پرشدگی این سد قابل محاسبه است. بر این اساس سد زاینده رود در طول 10 سال گذشته هیچ گاه به آمار 50 درصد پر از آب نرسیده و در بهترین حالت در سال 1398 به 41 درصد رسید است.

در حال حاضر سد زاینده رود در 2 سال گذشته شرایط بسیار نامناسبی را تجربه می‌کند و در سال گذشته تنها 16 درصد از ظرفیت این سد پر بوده است. این آمار در سال جاری به 18 درصد می‌رسد.

سوال مهم در این حوزه که پازل مدیریت نامتناسب با شرایط را تکمیل می‌کند، ان است که چرا با وجود آگاهی از تغییرات شرایط بارش به شرایط حدی و همچنین وجود ظرفیت مناسب برای ذخیره آب، حجم قابل توجهی از سد زاینده رود در شرایط خشکسالی حفظ نشده و بدون توجه به پیش‎بینی خشکسالی در 2 سال پیش رو این آب در همان سال رهاسازی شده است؟ به عبارت دیگر چرا با با وجود فضای خالی 59 درصدی برای سد در سال 98 و آورد آبی 1955 میلیون مترمکعبی، شاهد خروجی آب 1616 میلیون متر مکعبی در سال98 و 1783 میلیون متر مکعبی در سال 1399 بودیم.

در شرایط که زمینه حراست از آب ورودی سال 1398 به سد زاینده رود مهیا می‌شد، حجم قابل توجهی از مشکلات گسترده در 2 سال اخیر رخ نداده و آثار خشکسالی با مدیریت صحیح منابع آب به حداقل می‌رسید.

به گزارش انجمن صنفی شرکت های صنعت آب و فاضلاب بررسی دقیق ابعاد مشکل حوضه آبی زاینده رود بیانگر این مسئله است که احیای این حوضه بیشتر از اینکه نیازمند راهکارهای ابتکاری باشد، نیازمند تغییر رویکرد مدیریت منابع آب و تخصصی بهینه بر مبنای جزئیاتی کارشناسی از جمله مسائل اصلاح الگوی کشت است.

به عبارت دیگر اگر بدون توجه به حواشی و به طور دقیق به مسئله حوضه آبریز زاینده رود توجه کنیم، راهکار بر مبنای تجربیات موجود در کشور هویدا شده و در قالب برنامه‌ریزی میان‌مدت این بحران‌ها تعدیل خواهد شد.

انتهای پیام/

ستاره غیر فعالستاره غیر فعالستاره غیر فعالستاره غیر فعالستاره غیر فعال

به گزارش خبرنگار انجمن صنفی شزکت های صنعت آب وفاضلاب به نقل از ایلنا مهدی قمشی در گفت‌وگو با این رسانه، درباره دلایل بروز مشکلات آبی در استان های مختلف کشور اظهار داشت: متاسفانه در 20 سال گذشته در کشور مقدار آب شیرین قابل استحصال نسبت به میزان تاریخی خود که 135 میلیارد متر مکعب بوده به 100 میلیارد متر مکعب کاهش یافته برخی این روند را به خشکسالی هیدرولیژیکی، برخی تغییر اقلیم و برخی به سوءمدیریت نسبت می‌دهند. در هر حال متوسط آب شیرین که سالانه به صورت نزولات می‌توانیم دسترسی داشته باشیم کاهش یافته که البته بیشتر سوء مدیریت منابع آب تاثیر داشته است. 

 وی با اشاره به اقدامات غیرعلمی در تخصیص آب به بخش‌های مختلف افزود: ما برای تخصیص حقابه برای حقابه صددرصد روی آورد متوسط حساب می‌کنیم در حالی که معمولا در دنیا روی 40 درصد آورد حساب می‌کنند، اکنون در کشور ما درصد استفاده از منابع شیرین قابل استحصال بیش از 90 درصد بوده و به رقم صدددرصد نزدیک می‌شویم. یعنی آن میزان آب هم که استفاده نمی‌شود سیلاب‌هایی است که از دسترس خارج می‌شود. در حالی که اگر مبنا هم متوسط تاریخی در نظر گرفته می‌شد و 60 درصد آب در بخش‌های توسعه‌ای مثل شرب بهداشت، صنعت و کشاورزی ملاک استفاده قرار می‌گرفت در این زمان که دچار کمبود بارش هستیم مشکلی پیش نمی‌آمد، ولی مدیریت منابع آب به حدی اشتباه بوده که با یک خشکی و مسئله هیدرولوژیکی و تغییرات مختصر اقلیمی تنش به مردم سرایت می‌کند و بخش‌های مختلف شرب، کشاورزی و صنعت درگیر می‌شوند.

استاد دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: اگر با منابع آب شیرین و قابل استحصال اصولی و علمی برخورد می‌کردیم و اجازه حقابه بیش از 60 درصد میزان آورد را نمی‌دادیم، دچار این مشکل نمی‌شدیم، تالاب‌ها خشک نمی‌شدند، رودخانه‌های پایین‌دست دچار آسیب نمی‌شدند و نه نفوذ آب شور دریا را در کارون داشتیم و نه مسائل زیست محیطی.

وی افزود: ما چارچوب‌ها را به هم زدیم و علم را به سخره گرفتیم که نتیجه امروز را شاهدیم به طوری که اکنون هم خوزستان، هم چهار محال و  بختیاری و هم اصفهان دچار چالش می‌شود، یعنی استان‌های کم‌آب و پرآب ناراضی‌اند، چون ما درست برنامه‌ریزی نکردیم و برنامه‌های اشتباه را همچنان ادامه می‌دهیم، هیچ چشم‌انداز درستی در مورد مدیریت منابع نداریم یکی از وجوه اشتباه هم انتقال بین حوضه‌ای است، اکنون هم متاسفانه بر طبل انتقال می‌کوبند در حالی که صددرصد اشتباه است، نه تنها مشکلی را حل نمی‌کند بلکه آن را حادتر هم خواهد کرد.

قمشی با بیان اینکه باید مصرف هر حوزه‌ای را متناسب با موجودی آب تنظیم کنیم، گفت: استان اصفهان از نظر منابع آب محدود است، 10 سال پیش زمین‌های زیر کشت 120 هزار هکتار بود اکنون به 300 هزار هکتار رسیده، چرا باید در استانی که آب نیست کشاورزی را گسترش دهیم؟ فقط یک پاسخ دارد، چون اشتغال دیگری نیست، زیرا راه اشتغال و معیشت مردم را در بخش‌های دیگر دنبال نکردیم و این خیانت به کشور است.

وی با بیان اینکه هر استان باید متناسب با آب شیرین قابل استحصال خود برنامه‌ریزی کشاورزی و صنعتی داشته باشد، ادامه داد: اکنون در  خوزستان 3 میلیون هکتار زمین کشت آبی داریم در حالی که توان زیر کشت بردن بیش از یک میلیون هکتار را ندارد.

این کارشناس حوزه آب یادآور شد: در بخش آب شرب، بهداشت و صنعت مشکلی نداریم، مشکل کشاورزی است که در هر نقطه از کشور باید متناسب با منابع آبی و در نظر گرفتن مباحث علمی، زیست‌محیطی و حقابه تالاب‌ها محدود شود. 

وی تاکید کرد: باید در حوزه‌هایی که مشکل داریم مدیریت تقاضا صورت بگیرد، باید راندمان مصرف آب در بخش‌های مختلف بالا برود باید از آب‌های بازیافتی ناشی از پساب خانگی و کشاورزی نهایت استفاده را داشته باشیم، بازچرخانی آب صنایع، جلوگیری از احداث صنعت آب‌بر در مناطق کم‌آب و انتقال صنایع کنار خلیج‌فارس باید در دستور کار قرار گیرد. اما متاسفانه مدیریت منابع آب در کشور بر اساس لابی، رانت و علقه‌های منطقه‌ای پیش رفته، نه بر اساس ضوابط عملی و همین رویه ادامه دارد. 

قمشی بیان داشت: در شاکله تصمیم‌گیری آب کشور نگرش ملی حاکم نیست و تا این نگاه تغییر نکند و همچنان سیاسی‌کاری چیره باشد به نتیجه مطلوب نخواهیم رسید.

انتهای پیام/

ستاره غیر فعالستاره غیر فعالستاره غیر فعالستاره غیر فعالستاره غیر فعال

به گزارش خبرنگار انجمن صنفی شزکت های صنعت آب وفاضلاب به نقل ازایرنا، علی خضریان در خصوص سفر به جنوب استان فارس در جمع خبرنگاران افزود: پیرو سفرهای نظارتی نمایندگان به مناطق مختلف کشور روز دوشنبه به همراه علی نیکزاد نایب رییس مجلس شورای اسلامی، سیدعلی موسوی ملکان از فراکسیون مناطق محروم به دعوت سید موسی موسوی نماینده لامرد و مهر در سفر به جنوب استان فارس و بازدید از این شهرستان‌ها، پس از مشاهده میدانی مشکلات و معضلات، جلسه‌ای با حضور مسئولان ملی و استانی در فرمانداری لامرد برگزار شد که در این جلسه تصمیماتی برای رفع سریعتر این مشکلات اتخاذ شد.

خضریان در خصوص مصوبات این جلسه اظهار داشت: شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور در این جلسه متعهد شد تا ۲۰ روز آینده موضوع تخصیص آب شرب از پروژه انتقال آب از دریا تعیین تکلیف شود و حداکثر تا یک ماه برای ۳.۵ میلیون متر مکعب در سال کسری آب شرب و ۸.۵ میلیون متر مکعب توسط ایمیدرو قرارداد خرید تضمینی تنظیم شود. سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران(ایمیدرو)، نیز متعهد شد جهت توسعه منطقه ویژه اقتصادی لامرد مبلغ ۸۰۰ میلیارد تومان تا پایان سال مالی هزینه کند.

وی خاطر نشان کرد: جهت رفع مشکل مسکن در این شهرستان‌ها مقرر شد بنیاد مسکن به هر میزانی که تسهیلات توسط مردم درخواست شود پرداخت کند و مبلغ ۱۷ میلیارد تومان تا پایان سال برای رفع مشکلات این حوزه انتخابیه پرداخت شود.

سخنگوی کمیسیون اصل ۹۰ افزود: جهت تکمیل مجموعه ورزشی مُهر، مبلغ ۵ میلیارد تومان توسط وزارت نفت (شرکت ملی گاز)، ۲.۵ میلیارد تومان توسط وزارت ورزش و جوانان حداکثر تا ۲۰ روز مصوب و ابلاغ شود تا این پروژه حداکثر تا تیر ۱۴۰۱ افتتاح شود و برای حل مشکلات ورزشگاه نفت شهید سلیمانی لامرد، مبلغ ۵ میلیارد تومان توسط وزارت نفت و مبلغ ۵ میلیارد تومان توسط وزارت ورزش و جوانان پرداخت خواهد شد.

وی افزود: برای راه‌اندازی نیروگاه ۱۰۰ مگاواتی مهر، پست داخلی حداکثر تا ۲۰ اسفندماه توسط شرکت ملی گاز ایران به افتتاح خواهد رسید و پست بیرونی نیز حداکثر تا یک سال آینده احداث می‌شود. همچنین جهت گازرسانی به منطقه دارالمیزان، حداکثر تا ۱۲ روز آینده بررسی لازم جهت نحوه حل مشکل با حضور وزیر محترم نفت و مدیرعامل شرکت ملی گاز انجام خواهد شد و برای تامین برق ۳ مگاواتی مورد نیاز برای پالایشگاه بنزین مهر از طریق پست ۱۴ مگاواتی شهرک صنعتی مرتفع شود.

خضریان با اشاره به مشکل تامین برق در این حوزه انتخابیه گفت: مقرر شد سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح جهت احداث نیروگاه ۹۳۰ مگاواتی ساتا حداکثر تا ۱۵ روز کلنگ زنی را انجام شود و ۳۱۰ مگاوات را حداکثر تا ۱۸ ماه آینده به بهره‌برداری برساند.

این نماینده مجلس شورای اسلامی در ادامه توضیح مصوبات این سفر یک روزه گفت: مقرر شد جهت تکمیل و افتتاح بیمارستان ۳۲ تختخوابی صدیق شهر گله‌دار، تجهیزات مورد نیاز توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی حداکثر تا دهه مبارک فجر سال جاری تامین شود و مجوز استخدام ۸۵ نفر نیرو شرکتی برای این بیمارستان صادر شود.

وی افزود: در راستای حل مشکلات تامین برق شهرک صنعتی مهر، پست و خط برق ۱۴ مگاواتی با تامین هزینه مشارکتی استانداری، شرکت شهرک‌های صنعتی ایران و شرکت مادر تخصصی مدیریت تولید، احداث خواهد شد.

خضریان ادامه داد: جهت تکمیل آزادراه لامرد پارسیان، مصوب شد حداکثر تا یک ماه شرکت پروژه این آزاد راه با پیگیری معاونت برنامه‌ریزی وزارت راه و شهرسازی با مشارکت وزارت راه و شهرسازی، قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء(ص)، ایمیدرو و با پیمانکاری قرارگاه خاتم(ص) تشکیل شود و تجهیز کارگاه نیز حداکثر تا دو ماه آینده انجام شود.

عضو هیات رییسه کمیسیون اصل ۹۰ تصریح کرد: مقرر شد جهت احداث جاده لامرد-خنج، معاونت برنامه‌ریزی وزارت راه و شهرسازی اخذ مجوز ماده ۵۶ و اخذ تسهیلات از بانک ملت به میزان ۳۰۰ میلیارد تومان را پیگیری کند. همچنین مبلغ ۴۰ میلیارد تومان اعتبار این پروژه داده شود و مبلغ ۵ میلیارد تومان قیر نیز در اختیار این پروژه قرار دهد. همچنین در سال آینده تامین منابع مالی مورد نیاز پیش‌بینی شود.

خضریان افزود: جهت احداث شهر جدید تابناک، مصوب شد این شهر جدید مستقل شود و حداکثر تا یک ماه آینده عملیات آماده‌سازی توسط شرکت مادر تخصصی عمران شهرهای جدید آغاز شود. همچنین مقرر شد مدیرکل راه و شهرسازی استان فارس، مجوز احداث جایگاه CNG بدون الزام به احداث مجتمع خدمات بین راهی را در محور محور فیروزآباد-جم حداکثر طی ۱۰ روز صادر کند و شرکت پخش فراورده‌های نفتی نیز ضمن درخواست استعلام از اداره کل راه و شهرسازی، مجوز لازم را صادر می‌نماید. ضمن اینکه با عنایت به اینکه برخی موارد در جلسه امروز فرصت طرح پیدا نکرد در هفته‌های آتی جهت هماهنگی و تصمیم‌گیری جلسه‌ای در مجلس شورای اسلامی در خصوص دیگر مشکلات این شهرستان‌ها برگزار خواهد شد.

 

انتهای پیام/

ستاره غیر فعالستاره غیر فعالستاره غیر فعالستاره غیر فعالستاره غیر فعال

به گزارش خبرنگار انجمن صنفی شزکت های صنعت آب وفاضلاب به نقل ازایسنا، سرمشق قرار دادن گاه و بیگاه سبک و سیاق کشاورزی هندوستان  که تحت عنوان "انقلاب سبز" حاصل درخوری داشت در ایران نتیجه ای معکوس داشته است.

از نظر برخی از مدیران برنامه ریز، نهادهای حاکمیتی در کشور ما با موضوعی بنام  آمایش انرژی آشنا نیستند و به همین دلیل هم هست که نمی دانند فلان شهرستان در بازه سه ماهه زمستان چقدر برق یا بنزین و گاز نیاز دارد و یا بَهمان استان برای فصل زراعی جدید چه میزان آب نیاز دارد و در نتیجه  شاهدیم  که در گوشه و کنار استان همدان که در تنش آبی به سر می برد، هندوانه کاشته می شود و یا در اصفهان و شیراز بی آب، برنج می کارند و یا فولاد سازان  وپالایشگاهی ها و نیروگاه داران  برای اینکه نمره ممتازی از نهادهای متولی محیط زیست بگیرند، مدام درخت می کارند و بعد متوجه می شوند که نمی توانند از عهده سیراب کردن همین درختان بر بیایند.

پژوهش ها نشان می دهد که بخش کشاورزی که حدود ۱۷.۷ درصد اشتغال و نزدیک به  ۵.۹ صادرات غیر نفتی کشور را تشکیل می دهد فقط موفق شده ۶.۶ درصد از تولید ناخالص ملی را به خود اختصاص دهد درحالی که استعداد کشور در این حوزه بسیار بیشتر از این ها است. همچنین تأمین کننده حدود ۸۰ درصد مواد غذایی و نیز ۸۰ تا ۹۰ درصد مواد اولیه صنایع مورد نیاز کشور، اصلی ترین مشکلش، اصلی ترین مشکل کشور است، آب!

به عقیده بسیاری از کارشناسان  فقدان مدیریت صحیح اختصاص آب به حوزه کشاورزی آنقدر تاثیر گذار بوده که طراحی کردن مجدد الگوهای آبیاری جدید، یعنی همان روشی که کشورهای موفق جهان آن را پیشه خود کرده اند را بیش از پیش ضروری ساخته است، اما این طرح نمی تواند و نباید روایتی شخصی و جدید به خود بگیرد و برخی به زعم خود، اجرای آن را درست بپندارند. چرا که مدیرانِ پیش از این هم، از همین ناحیه وارد کار شدند و در نهایت به در بسته خوردند.

روش های جدید آبیاری زمین های زراعتی و یا باغ ها وعرصه های کشاورزی موضوعی است که در همه دانشگاه های جهان آن را تدریس می کنند  و بر این اساس نکته پنهانی ندارند که ما در کشاورزی ایران نتوانیم از آن سود ببریم  و به همین خاطر نیازی نیست که  در آن دست ببریم و به سلیقه فردی خویش آن را پیاده کنیم.

بنابراین  نهادهای متولی حاکمیتی نیز دریافته اند که  با محک کهنه و سنتی نمی توان به جنگ شیوه های منسوخ شده آبیاری کشاورزی رفت تا بهره وری آن را بالا برد  و به اجبار باید  از همان شیوه علمی استفاده کنند و با مطالعات از پیش انجام شده در حوزه بوم و سرزمین، این الگوها را به گونه ای پیاده سازند که درصد خطای آن بسیار بسیار پایین باشد و به اصطلاح آب از آب تکان نخورد.

صاحبنظرانی که دستی بر آتش مدیریت دارند  دریافته اند  شرایط سخت و دشوار پایداری و استمرار تولیدات بخش کشاورزی و در نهایت تولیدات غذایی، جایی برای آزمون و خطای جدید ندارد و با هر ابزاری هست باید سطح زیر کشت و یا دیگر محصولات باغی و زراعی را با کمترین میزان مصرف آب، بالا برد.

داریوش مختاری- کارشناس ارشد حوزه مدیریت منابع آبی در این رابطه به ایسنا گفت: در کشور ما اقلیم خشک حرف اول را می زند و  هر گونه بی توجهی به آن و دل خوش کردن به بخش های پرآب نمی تواند گره ای از کار فروبسته بهره وری پایین آب کشاورزی باز کند.

وی با بیان اینکه  با توجه به قابلیت های بالای بخش کشاورزی در استان های مختلف و چهار فصل بودن همه استان ها، بابالا بردن  بهره وری، می توان تولیدات باغی و زراعی را به میزانی رساند که قابلیت صادراتی افزون تری داشته باشد، اظهار کرد: کشورهای کوچکی که از آخرین متدهای آبیاری در کشاورزی استفاده کرده اند هم اکنون به قطب صادرات انواع محصولات تبدیل شده اند.

به گفته وی یافته های اطلاعاتی نشان می دهد کارنامه باغی و زراعی ایران نسبت به کشور هایی نظیر ترکیه، مصر، استرالیا و آمریکا  نمرات قابل قبولی نداشته است. گفته شده  متوسط عملکرد برنج (شلتوک) در ایران، ترکیه، مصر و آمریکا به ترتیب ۴.۵، ۷.۷، ۹.۵ و ۸.۱ و عملکرد چغندرقند برای کشورهای مذکور به ترتیب ۴۱.۸، ۵۴.۴، ۵۰.۵ و ۶۳ تن بر هکتار است. این خود مشتی از خروار است که خوشبختانه از منظر تیم های جدید مدیریت های کلان دور نمانده است.

وی با تاکید بر اینکه بهره وری هرچه بیشتر از آب کشاورزی، خلق ارزش افزوده افزون تری خواهد داشت و به گوشه ای از مشکل اشتغال کشور کمک شایانی خواهد کرد، گفت: فعالان عرصه تامین آب کشاورزی دریافته اند که هرگونه تاخیر و اهمالی در تغییر الگوی مصرف آب بدون بهره و یا بهره وری پایین می تواند ضررهای جبران ناپذیری به بدنه اقتصاد کشور بزند.

وی با بیان اینکه گام های جدید برای سامان بخشی به این حوزه آغاز شده است. لزوم تغییر اسلوب های پیشین تامین آب کشاورزی بسیار پررنگ تر از قبل جلوه می کند و نخبگان و کارشناسان برای بهره وری آب در برنامه هفتم  توسعه و بودجه ۱۴۰۱ به تکاپویی امیدوار کننده افتاده اند، گفت: توسعه آبیاری‌های نوین، رعایت الگوی کشت، استفاده همزمان چندمنظوره از منابع آب، تسطیح و یکپارچه سازی اراضی و سرفصل هایی از این دست می تواند کارنامه بهره وری آب کشاورزی را به ثبت نمرات بالاتری برساند  وعقب ماندگی از استاندردهای جهانی را جبران کند.

 

انتهای پیام/

Search